“Sigarayı azaltmak ya da az içmek” bırakma teşebbüsü olamaz!
“Senede bir iki sigara içmek” bağımlı olma potansiyelini gösteriyor
Kişinin sigara bağımlısı olup olmamasının tükettiği ölçüyle bir ilgisi olmadığını belirten uzmanlar, “Kişinin günde bir-iki tane sigara içmesi ya da azaltarak bırakmaya çalışması fikri gerçekçi ve tesirli değildir” ihtarında bulunuyor. Uzmanlar, sigara bağımlılığı tedavisinde profesyonel dayanak alınmasını tavsiye ediyor. Sigaranın çok süratli ve çok şiddetli bağımlılık yapan bir husus olduğunu belirten uzmanlar, “sosyal içicilik” kavramının gerçekçi olmadığını belirtiyor. “Senede iki defa içiyorum” diyen bireylerin de bağımlı olma potansiyeli taşıdığına dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Hasret Kızılkurt sigara bağımlılığına ait değerlendirmede bulundu.
Sigara bağımlılığı, önemli bir bağımlılıktır
Sigara bağımlılığının önemli bir bağımlılık tipi olduğunu belirten Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, “Sigara bağımlılığı insanların hayatında çok tesirli olan, insan hayatını büyük ölçüde etkileyen, değiştiren ve pek çok ziyanı bulunan bir bağımlılıktır. Pekala, insan sigaranın, bu kadar ziyanlı olduğunu bilmesine karşın niçin bu kadar çok içiyor? Aslında bağımlılığın teşhis kriterlerinden biri de budur. Örneğin 11 tane teşhis kriteri varsa bunların iki adedinden fazlasını karşılıyorsanız bir teşhis alıyorsunuz. Bu kriterlerden bir tanesi şudur: Kişinin, kullandığı ya da tükettiği unsurun, kendisine fizikî ve ruhsal olarak ziyan verdiğini bilmesine karşın kişi, o şeyi tüketmeye yahut kullanmaya devam eder. Yani aslında sigara kullanan şahıslar bunun ziyanlı olduğunu ve sıhhate âlâ gelmediğini bilirler ve buna karşın kullanmaya devam ederler. Bu yüzden bu duruma hastalık diyoruz. Bağımlılık bir beyin hastalığıdır.” dedi.
Bağımlılık beynin yapısını değiştiren bir hastalıktır
Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, bağımlılığın bırakması kolay olmayan, kişiyi o devirde önemli manada zorlayan bir beyin hastalığı olduğunu belirterek “Çünkü bağımlılık beynin yapısını değiştiren; beynin ödül merkezini, dur merkezini değiştiren bir hastalık olduğu için baş etmesi güç bir hastalıktır ve bir uzmandan takviye almadan çaba etmesi zordur.” diye konuştu.
Sigara bağımlılığının kişinin ailesiyle ve yakın etrafıyla bağlarını de etkileyen bir bağımlılık olduğunu kaydeden Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, bilhassa kişinin sigarayı bırakması için yapılan telkin ve tavsiyelerin öfke hissine yol açabildiğini söyledi.
Sigara içen kişi ziyanlarını bilerek içiyor
Yakın etrafın yönlendirmelerinin vakit zaman sigara kullanan kişiyi öfkelendirebildiğini tabir eden Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, “Hatta bu durum bağlantıları bile bozabiliyor. Eş, dost, akraba üzere yakın etrafın sigara kullanan şahsa sigaranın ziyanlı olduğunu ve kişinin bırakması gerektiğini vurgulaması, kişi için bir mana söz etmeyebiliyor. Zira kişi aslında bunun farkında. Dünyada sigara kullanıp da bunun ziyanlı olduğunu bilmeyen ve ziyanını inkâr eden biri yoktur diye düşünüyorum. Sigara kullanan bir kimse tahminen kanser üzere neden olduğu hastalıkları bilmese bile, sabah uyandığında nefes darlığı ile uyanmış oluyor ya da hayat kalitesinin düşmüş olduğunun farkına varmış oluyor. Yani kişi bu ziyanı göze alarak aslında bu bağımlılığı sürdürüyor. Bu durumda yakın etrafın tavsiyeleri ve yönlendirmeleri de pek işe yaramıyor aslında. Kesinlikle bir uzmandan yardım almak gerekiyor.” tavsiyesinde bulundu.
Sigarayı bırakmak için profesyonel yardım almak önemlidir
Bazı bağımlılıkların “pozitif pekiştireç” birtakım bağımlılıkların ise “negatif pekiştireç” olduğunu kaydeden Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, “Yani kimi bağımlılıklar şahsa haz verir ve rahatlatır. Kimi bağımlılıklar ise yapılmadığında şahsa kasvet yaşatır. Bu badireyi gidermek için kişi bağımlısı olduğu şeyi yapar. Sigarada her ikisi de vardır. Zira içildiğinde kişi rahatlar. Reseptörler nikotinle dolar ve onun verdiği rahatlıkla bir haz alınır. Bunun yanında sigara içilmediğinde oluşan bir huzursuzluk, gerginlik, öfke ve ıstırap hissi vardır. Bu sebeple sigarayı bırakmak için profesyonel yardım almak kıymetlidir. Sigara bırakma sınırları, istişare çizgileri ya da sigara bırakma poliklinikleri var. Hem devlet hastanelerinde hem de özel hastanelerde önemli çalışmalar ve süreçler bulunuyor. Hem psikiyatri uzmanları hem de göğüs hastalıkları uzmanlarına başvurup sigarayı bırakmak için danışmanlık ve dayanak almak mümkündür.” diye konuştu.
Bağımlılıktan azaltarak kurtulmak mümkün değildir
Sigara kullanan şahısların vakit zaman “Keşke günde bir-iki adet sigara içsem de bir paket içmesem” ya da “Günde bir-iki sigara içiyorum bağımlı değilim” biçimindeki telaffuzlarının gerçek olmadığını belirten Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, “Kişinin bağımlı olup olmamasının tükettiği ölçüyle bir ilgisi yoktur. Kişinin günde bir-iki tane sigara içmesi, azaltarak bırakmaya çalışması fikri gerçekçi ve tesirli değildir. Bilhassa bu halde bir fikirle hareket edenler varsa hiç tavsiye etmediğimi açıkça belirtebilirim. Mevzu bağımlılıksa azaltarak bırakmak çok gerçekçi bir yaklaşım değildir. Örneğin bir gün kişinin canı sıkılır ya da kişi eşiyle hengame eder, o gün bir paket sigara içebilir.” ihtarında bulundu.
“Sosyal içicilik” üzere bir durum olamaz
Sigara içenler ortasında kullanılan “sosyal içiciyim” sözüne de dikkat çeken Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, “Bir kişi bağımlıysa orada artık ‘Ya daima ya hiç’ sistemi konuşur. Azaltmak, az içmek sigarayı bırakmaya yönelik teşebbüslerden olamaz. Tesirli de olmayacaktır. Kimi hususlar çok süratli ve çok şiddetli bir formda bağımlılık yaptığı için toplumsal içicilik üzere bir durum zati kelam konusu değildir. Örneğin ‘Senede iki sefer içiyorum’ üzere sözler de duyuyoruz ve bu şahıslara bağımlı demiyoruz elbette lakin bu kişi bağımlı olma potansiyeli taşıyan bir kişidir.” ikazında bulundu.
Elektronik sigara da nikotin bağımlılığı geliştiriyor
Sigara bağımlılığıyla baş etmede kullanılan elektronik sigara kullanımına da değinen Doç. Dr. Hasret Kızılkurt, “Birçok kişi elektronik sigarayla sigara kullanımını bırakmak üzere bir metot geliştirmeye çalışıyorlar lakin bu da çok sağlıklı ve gerçekçi bir teşebbüs değildir. Bu sefer elektronik sigaraya bağımlılık geliştiriliyor. Neden? Yerine koyduğunuz şey nikotin zira. Sigarada bağımlılık yapan sizin günlük tükettiğiniz ve nefesiniz aracılığıyla akciğerinize ve beyninize giden, nikotin. Esasen gereksinim duyulan şey nikotin. Sigarayı bıraktınız, elektronik sigaraya geçtiniz; günlük aşikâr bir seviyede nikotin almaya devam ediyorsunuz ve beyninizin bağımlılık merkezini her gün uyarmaya devam ediyorsunuz. Hasebiyle bu bağımlılığın önlenmesi pek de mümkün olmuyor. Ne kadar pak görünse de bu defa elektronik sigaraya bağımlı olmuş oluyorsunuz.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
