Günümüzde ne yazık ki toplumda birçok birey direkt ya da dolaylı olarak şiddete maruz kalmaktadır. Pandemi nedeniyle inançlı alan olarak gördüğümüz meskenlerimiz şiddete maruz kalan çocuklar ve bayanlar açısından ne yazık ki virüsün kendisinden daha büyük tehlike barındırmaktadır. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji Uzmanı Kln. Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, açıklamalarda bulundu.
Öfke duygusu başka hisler üzere beşere ilişkin temel hisler ortasındadır lakin yıkıcı tesirleri münasebetiyle sözel ve davranışsal olarak yanlışsız sözü hayati değer arz etmektedir. İnsanların birçok vakitle saldırgan dürtülerini denetlemeyi ve toplum tarafından daha kabul gören etkinliklere yöneltmeyi öğrenirler. Bu tahsilin temeli birinci olarak ailede gerçekleşmektedir. Fizikî ya da ruhsal olarak bir diğerine ziyan veren her türlü davranış saldırganlık olarak tanımlanmaktadır. Münasebetiyle saldırganlığın içerisinde şiddet davranışlarını da barındırdığı söylenebilir. Şiddet ise bireyin yaralanmasına vefatına ya da biyo-psiko-sosyal açıdan gelişmesine mahzur olan her türlü davranış ve kelamdır. Şiddet ister fizikî ister ruhsal ögeler içersin ister canlıya ister cansız bir objeye yönelik olsun her türlü yıkıcı bir harekettir. Şiddet bir sonuçtur ve lakin bu sonuca nelerin etken olduğu konusunda bilinçlenerek şiddet davranışını ortadan kaldırmak mümkün olabilmektedir. Saldırgan tavır ve davranışların ebeveyn tavrı, sosyo-ekonomik durum, toplum yapısı ve bilhassa cinsiyete dayalı toplumsal normlar üzere bir çok faktörle bağlantılı olduğu söylenebilir.
Aile yapısı çocukların gelişiminde kıymetli rol oynar
Çocuk birinci toplumsal tecrübelerini aile içerisinde tecrübeler. Kişiliğin oluşumunda değerli bir yeri olan özdeşim kurmak, çocuklarda aile bireylerini modelleme yoluyla gerçekleşir. Böylelikle model alınan ailenin yapısı çocuğun ileriki yaşantısında, duygusal ve toplumsal gelişiminde belirleyici bir rol oynar. Bu noktada ebeveyn tavırları hayli değerlidir. Anlayışlı ve dengeli ailelerde büyüyen çocuklar bağlantılarında daha toplumsal ve hassasken kendi his ve niyetlerini söz etme konusunda da epeyce başarılı olabilmektedirler. Bu cins çocuklarda davranışlarını denetleme hünerinin daha yüksek seviyede olduğu da görülmektedir. Buna karşılık katı ve otoriter tavır sergileyen ailelerin çocuklarının ise his ve kanılarını daha çok saldırgan tavırlarla söz etme eğilimlerinin olduğu ve kendi iç dünyalarını açıklamakta zorluk yaşadıkları görülmektedir. Katı ve otoriter tavra maruz kalan çocuk, hayatı boyunca daima birileri tarafından denetim edilme muhtaçlığı ya da çok denetim etme muhtaçlığı duyabilmektedir. Yetişkinlikte ise ikili bağlarda itimat ve anlayıştan uzak, baskıcı ve katı tavır sergileyebilmektedirler. Bununla birlikte dürtülerini denetleme yetisi düşük olan çocukların ebeveyn tavırlarının çok rahat, hür her istediğini gerçekleştiren sonların olmadığı tavırlar olduğu da dikkat çekmektedir. Münasebetiyle inanç verici, destekleyici ve hoşgörülü tavrın sağlıklı bir psikososyal gelişim için hayli değerli olduğu söylenebilir.
Sözler ağızdan bir kaç saniyede karşı tarafa gidiyor. Fakat izleri ise bir ömür kalıyor
İhmal edilen çocukluk periyodu, olumlu davranışların yerine daima olarak olumsuz davranışların vurgulanması, hayal kırıklığı, aşağılanma ve öfkeye maruz kalma üzere olumsuz çocukluk yaşantıların saldıran davranışın altında yatan en temel etkenlerden oldukları söylenebilir. ‘’Şiddet lisanda başlar aksiyona döner‘’. Çocuğunuz istenmeyen bir davranış yaptığında ya da bir kelam söylediğinde aşağılayıcı kelam ve davranışlarınızdan uzak durun. Şiddet davranışı çocuğun duygusal gereksiniminin karşılanmamasının dışa vurumudur. Duygusal muhtaçlıkları karşılanmayan çocuk toplum tarafından kabul görmeyen tavırlarla gereksinimini gidermeye çalışabilir. Örneğin, kardeşi doğduktan sonra duygusal ya da fizikî manada gereksinimleri karşılanmayan, görülmeyen ya da günlük rutinleri bozulan çocuk, kardeşine ya da etrafa ziyan verici davranışlar sergileyerek duygusal muhtaçlıklarını söz edebilir. Bu sebeple çocuğun öfkesinin altında yatan gereksinimleri anne ve babalar tarafından dikkatle takip edilmelidir.
İlişkilerinizde dengeli olun, istenilen davranışın gerçekleşmesinde ebeveynlerin aksiyonları kelamlarından daha tesirlidir. Örneğin çocuklarından arkadaşına vurmamasını, eşyalarını kırmaması isterken siz onlara istenmeyen bir davranışı ortadan kaldırmak emeliyle kaba davranırsanız çocuğunuzu ikileme düşürmüş olursunuz. Buradaki davranış tahsili çocuğun yalnızca çevresindekilerinin kendisine nasıl davrandığı ile bağlantılı değildir. Etrafındaki bireylerin de birbirlerine nasıl davrandıkları, sorun karşısında hangi tavırları sergiledikleri epeyce kıymetlidir. Ebeveynlerinin sorunlar karşısında şiddet davranışı gösterdiklerini gören çocuklar yetişkinliklerinde bunu sorun çözmede doğal bir seçenek olarak görebilmektedir. Zira çocuklar sözlerinizden çok yaptıklarınızdan öğrenme eğilimindedirler. Çocuklara daima olarak neyi yapıp neleri yapmamaları konusunda uyarmak yerine istenilen davranışın nasıl yapıldığı ve niye yapılması gerektiği gelişimsel sürecine uygun bir lisan kullanılarak anlatılmalıdır. Sonuç olarak çocuğunuzun sağlıklı gelişimi için, ona itimat duygusu aşılayın, yönlendirmeyin rehber olun, yeteneklerini keşfetmesine müsaade verin, hakikat bir model olun, çocuğun dilek ve gereksinimlerini karşılayın ve meselelerle baş ederken destekleyici tavır sergileyin.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
