Evde sıhhat hizmetleri, hastanın hayat kalitesini yükseltiyor
Evde bakıma muhtaçlık duyan hastalara hizmet vermek üzere çalışmalar yürüten konutta sıhhat hizmetleri işçisi, hastaların hayat kalitesini yükseltmeyi hedefliyor. Konutta bakımda hastanın daha az gergin ve daha az gerilimli olabildiğini belirten uzmanlar, doktor, fizyoterapist, psikolog, toplumsal hizmet uzmanı, uğraşı terapisti, konuşma terapisti, bakım hemşiresi, konutta bakım yardımcılarının bu grubun doğal modülleri olduğunu kaydediyor. Uzmanlar, meskende bakım yardımcıları, takımın giderek değer kazanan birer üyesi olduğunu da dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu (SHMYO) Konutta Hasta Bakımı Program Lideri Öğretim Vazifelisi Büşra Ecem Kumru, konutta hasta bakımı ve yapılması gerekenlere ait değerlendirmede bulundu.
Öğretim Vazifelisi Büşra Ecem Kumru, konutta sıhhat hizmetlerinin, Sıhhat Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim ve araştırma hastaneleri ile genel yahut kol hastaneleri bünyesinde kurulan konutta sıhhat hizmeti üniteleri ile toplum sıhhati merkezi, aile sıhhati merkezi ile sunulduğunu söyledi.
Evde bakımın sınıflandırılmasının değişiklik gösterdiğini tabir eden Kumru, “Bu sınıflandırmalar, verilen hizmetin tıbbi yahut toplumsal hizmet olmasına nazaran, mühlete nazaran (Kısa müddetli, tıbbi yüklü olan bakım hizmeti ya da uzun periyodik, toplumsal hizmetler), verilen bakımın kimler tarafından verildiğine nazaran değişiklik göstermektedir.” dedi.
Evde bakım kapsamında sunulan hizmetlere birçok sıhhat hizmetinin girdiğini kaydeden Kumru, bu hizmetleri şöyle sıraladı:
- Evde sıhhat hizmeti sunumu: Hemşire, hekim ziyareti, meskende bakım teknikeri
- Destek sıhhat hizmetleri: Psikoterapi, fizik tedavi, ayak bakımı, konuşma ve uğraşı tedavisi
- Kişisel bakım/ Özbakım hizmetleri: Giyinme, beslenme, yıkanma
- Ev işleri hizmeti: Paklık, alışveriş, güvenlik
Öğretim Vazifelisi Büşra Ecem Kumru, gerek bakım alan gerekse bakım veren açısından yük getiren meskende bakım sürecinin bilhassa profesyonel ellerde, ulusal seviyede muhakkak bir sistem içerisinde yürütüldüğünde bakım süreci içindeki tüm taraflar için olumlu olacağını söyledi.
Evde bakımda hasta daha az gergin ve daha az gerilimli olabilir
Evde bakımın, hastaların elde edebilecekleri en yüksek özgürlük seviyesine müsaade verdiğini söz eden Büşra Ecem Kumru, “ Meskende bakım veren işçi, hastasıyla daha özel bir bağ içinde olması ve hastane ortamında kısıtlanmamış olan hastanın daha az gergin olması durumundan dolaylı olarak etkilenerek daha az gerilimli olabilir.” dedi.
Evde bakım yardımcıları, uygulamanın 80’ini gerçekleştiriyor
Evde bakımın bir takım çalışması olduğunun altını çizen Kumru, “Hekim, fizyoterapist, psikolog, toplumsal hizmet uzmanı, uğraşı terapisti, konuşma terapisti, bakım hemşiresi, konutta bakım yardımcıları bu takımın doğal modülleridir. Konutta bakım yardımcıları, takımın, giderek ehemmiyet kazanan bir üyesidir, meskende bakım uygulamalarının 70-80’lik kısmını karşılamaktadırlar.”diye konuştu.
Evde hasta bakımının memleketler arası ölçekte de uygulandığını söz eden Kumru, “Florance Nightingale, 1862 yılında Liverpool’da konutta bakım hizmeti verecek ziyaretçi hemşireleri 1,5 yıllık eğitim programı ile yetiştiren birinci okuldur. 19. yüzyıl ile birlikte kurumsallaşma olmuştur. Hastalar, hastaneler, ameliyat, yatarak tedavi, 1940lı yıllarda, kronik hastalıklı bireyler, taburculuk mühletini kısalttığına dair bilgiler sunulmuştur. Amerika Birleşik Devletlerindeki Montefiore Hastanesi Konutta Bakım Programı, 1947’de tıbbi hemşirelik hizmetleri ile toplumsal hizmetlerin birlikte sunulduğu birinci hastane dayanaklı meskende bakım programı olmuştur.” dedi.
ABD’de 1965’ten sonra yaygınlaştı
ABD’de meskende bakım hizmetlerinin 1965’te Medicare ve Medicaid sigorta sistemlerinin hayata geçmesi ile süratle yaygınlaştığını söz eden Büşra Ecem Kumru, “1965 yılında Medicare lisanslı meskende bakım şirketlerinin sayısı 1753 iken, bu sayı 1993 Şubat ayında 6497’ye ulaşmıştır. Amerikan Ulusal Meskende Bakım Derneği kayıtlarına nazaran, 1995’te yaklaşık 15 bin konutta bakım şirketi ve bu şirketlerde çalışan 700 bin sıhhat çalışanı bulunmaktadır.” dedi.
Öğretim Vazifelisi Kumru, ülkemizde konutta bakım hizmetlerinin sunumuna ait birinci düzenleme, özel meskende bakım hizmetleri şirketlerine yönelik çıkarılmış olan 10.03.2005 tarih ve 25751 sayılı “Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik” olduğunu kaydederek “Bu yönetmelik, meskende bakım hizmeti verecek sıhhat kuruluşlarının açılması, çalışması ve denetlenmesi ile bu kurum ve kuruluşların uyması gereken yöntem ve asılları düzenlemek için çıkarılmıştır.” diye konuştu.
Çocuklara ve ailelere de meskende bakım hizmeti sunuluyor
Evde bakım hizmetinin yalnızca yaşlılara yönelik değil; bedensel, toplumsal ve duygusal istikametten ihtiyacı olan çocuklara ve ailelere de hami, tedavi edici ve rehabilite edici hizmetlerin süreklilik halinde sunulmasını amaçlayan bir hizmet olduğunu söyleyen Kumru, şunları söyledi:
“Ülkemizde yapılan çalışmalarda çocuk hastalarda konutta bakım konusunda tabip ziyaret sayısı bir hasta için yıllık bir ile sekiz sefer olarak tespit edilmiştir. Tabip ziyaretine neden olan en sık semptom ateş olarak birinci sırada olup, ikinci sırada rutin muayene yer almaktaydı.
Evde bakım hizmetinde misyonlu hekim dışı sıhhat çalışanı ziyaret sayısı ise her hasta için ortalama yılda 10 kere olarak tespit edilmiştir. Çoğunlukla çocukların rutin denetimleri gayeli yapılmaktadır. Rutin denetimin kapsamına hastaların fizikî gelişiminin takibi, fizik tedavi antrenmanlarının yaptırılması, trakeostomi ve PEG bakımları, dekübit bakımı, aile eğitimi, hastanın bulunduğu odanın ısı ölçümü de dahil olmak üzere fizikî kuralların denetimlerin yapılması, sarf materyal temini, rapor çıkarılması, ilaç temin ve teslimi, konutta kan alınarak tetkiklerini yaptırılması üzere çok değerli hizmetleri de içermektedir.”
Kumru, Sıhhat Bakanlığı tarafından oluşturulan Konutta Bakım Uyum Merkezi hastanın merkeze müracaatından itibaren hastaya meskende bakım hizmetinin aile tabibi tarafından mı yoksa bir sıhhat kurumu bünyesinde çalışan ünite tarafından mı verileceğine karar verdiğini söz etti.
Öğretim Vazifelisi Büşra Ecem Kumru, “Özel sıhhat bakım gereksinimleri olan çocukların çoklukla özellikli terapatik ve eğitimsel müdahalelere gereksinim duyan entelektüel ve fizikî manileri ve duyu kayıpları mevcuttur. Bu nedenle bu hastaların konutta bakım sayesinde tekrar ve uzamış hastane yatışlarını azaltılmakta, mesken ortamında kapsamlı, ucuz ve aile merkezli bir sıhhat hizmeti alması sağlanmaktadır.” dedi.
Ev ortamında sıhhat hizmeti önemli
Hastanın meskene başarılı bir formda taburcu edilmesinden itibaren başarılı ve koordine bir plan dahilinde takip edilmesinin hastanın mevcut ve devam etmekte olan sıhhat ihtiyaçlarının karşılanmasında gerekli ögeler olduğunu kaydeden Kumru, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Amaç her çocuğun sağlıklı bir halde gelişmesi için uygun tıbbi dayanak alması, hastanın konut ortamında muhtaçlıklarının eksiksiz karşılanması ve bu formda tekrarlanmış hastaneye yatışların azaltılması olmalıdır. Kronik hastalıklarla başa çıkma mahareti profesyonel yardım gerektirmekte ve hastane dışındaki vakte taşmaktadır. Meskende bakım hizmetlerinin yokluğu tüm ailenin sıhhatinin hasar görmesiyle sonuçlanabilir. Sıhhat hizmeti sunumunun en kıymetli modüllerinden birinin konut ortamında sıhhat hizmeti sunmak olduğu aşikardır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
