Besinleri yutmakta zahmet mü yaşıyorsunuz? Kimi vakit yediğiniz bir besinin yemek borusunda takılı kaldığından mı yakınıyorsunuz? Yemek sonrasında öksürük atakları başlıyor mu? Bir lokma yemek yahut bir yudum su içmek ızdıraba mı dönüştü? Siz de bu sıkıntılardan yakınıyorsanız, nedeni, ismini tahminen de birinci defa duyacağınız ‘Akalazya’ hastalığı olabilir!
Ülkemizde her yıl yaklaşık 100 bin şahıstan biri, ‘Akalazya’ tanısı alıyor. Çoklukla 20-30 yaşlarında başlasa da bu hastalık çabucak her yaşta gelişebiliyor. Az görülen bir hastalık olması ve başlangıç periyodundaki belirtilerinin reflü hastalığı ile ortak belirtiler vermesi nedeniyle teşhis konulması uzun yılları bulabilen Akalazya, hastaların ömürlerini alt üst edebiliyor. Yüz güldüren haber ise ileri endoskopik bir tedavi tekniği olan POEM ile Akalazya’nın yol açtığı meselelerden kısa müddette kurtulmanın mümkün olması! Acıbadem Maslak Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş, “Akalazya hayattaki en temel gereksinimi, hatta pek çok insanın en çok keyif aldığı bir durumu; yemek yemeyi ızdıraba dönüştürüyor. POEM tedavisiyle çok kısa müddet içerisinde, ameliyatsız bir biçimde olağan beslenmeye başlanabiliyor ve ömür kalitesi besbelli biçimde artıyor” diyor.
Besinler yemek borusunda takılı kalırsa…
Yemek borusunun alt uç kısmında bulunan kapakçık sisteminin gevşeyememesi sonucu besinlerin mideye gerçek olan hareketinde zahmet yaşanması ‘Akalazya’ olarak tanımlanıyor. Besinler yutkunma yoluyla boğazdan yemek borusuna, buradan da mideye aktarılıyor. Yemek borusu ile mide ortasında yer alan özofagus sfinkteri, midedeki asit ile besin içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını önlüyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş, bu sfinkterin yutkunduğumuzda açılıp besin ve sıvıların midemize ulaşmasına imkan sağladığını belirterek, “Herhangi bir etkenden ötürü özafagus sifinkteri fonksiyonunu yitirirse, besinler yemek borusunda takılı kalıp mideye inemiyorlar. Bunun sonucunda hastanın pek çok sorun yaşadığı bu hastalığa Akalazya deniyor” diyor.
Kesin nedeni bilinmiyor
Akalazya’nın kesin gelişim nedeni şimdi tam olarak bilinmese de pek çok faktörün hastalığın ortaya çıkmasında tesirli oldukları belirtiliyor. Çeşitli viral enfeksiyonlar ve otoimmun bozukluklarının hastalığa neden olabildiği öne sürülmekle birlikte, çeşitli bakteriyel enfeksiyonların ve genetik yatkınlığın da sorumlu olabileceği de tabir ediliyor.
En tipik belirtisi yutma güçlüğü!
Akalazya hastalığının birinci etabında belirtiler ekseriyetle fazla şiddetli olmuyor. Lakin vakitle sıkıntıların sıklığı ile şiddetinde önemli artış başlıyor. Akalazya’nın en yaygın görülen belirtisi ise yutma güçlüğü! Hastalar katı besinleri ve hatta sıvı besinleri yutmakta zahmet çekerken; tükettikleri bir besinin yemek borusunda yahut göğüs ortasında kimi vakit günlerce kaldığından yakınıyorlar. Akalazya yutma zahmetinin yanı sıra; boğazda tahriş, yemek sonrasında sık sık öksürmek, göğüs ortasında yanma ve baskı hissi üzere pek çok probleme da neden olabiliyor. Ayrıyeten sindirilmemiş besinlerin tekrar ağıza gelmesi ve bulantı üzere şikayetler de sık görülen yakınmaları oluşturuyor.
Bir lokma dahi ızdıraba dönüşüyor!
Akalazya çok daha önemli tablolara da yol açabiliyor. Yemek borusunda biriken besin yahut sıvıların teneffüs yollarına kaçması sonucunda zatürre, hatta hastanın boğulması üzere hayatı tehdit eden sıkıntılar gelişebiliyor. Hastalık daha da ilerlediğinde besinlerin yeme borusundan mideye geçişleri neredeyse imkansız hale geliyor, besinlerin yanı sıra sıvılarda da yutma zahmeti yaşanıyor. Hastalar yıllarca yetersiz beslenmeye bağlı olarak kilo kaybediyor ve pek çok sıhhat sorunu yaşayabiliyorlar.
Tanı konulması yılları bulabiliyor!
Akalazya hastalığının yavaş seyirli olması ve yaşanan sıkıntıların reflü hastalığına benzemesi nedeniyle teşhis konulması uzun yılları bulabiliyor. Teşhis hastadan ayrıntılı alınan hikaye, baryumlu özafagus (yemek borusu) grafisi, manometre (yemek borusu basıncının ölçümü) ve endoskopi metotlarıyla konuyor.
Endoskopi ile kesin tahlil
Akalazya hastalığında ilaç tedavisi ve botoks tekniği şikayetlerin hafiflemesinde tesirli oluyorlar. Lakin ilaçların her gün alınmaları, botoksun da sık aralıklarla tekrarlanması gerekiyor. Balon dilatasyonu da yemek borusu ile mide ortasındaki geçişin düzgün bir halde gerçekleşmesini sağlayan ve muvaffakiyet oranı yüzde 70-80’lerde seyreden bir öteki formül. Akalazya hastalığının kesin tedavisi ise endoskopi formülüyle sağlanabiliyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş,endoskopik usullere ‘Akalazya’ hastalığının ileri evrelerinde başvurulduğunu belirterek, “Bu süreçle yemek borusundaki problemli kaslara müdahale ediliyor ve hastaların kısa müddette yemek yemeleri ve sıvı tüketmeleri sağlanabiliyor” diyor.
POEM yılların ızdırabından kurtarıyor
Dünyada ve ülkemizde sayılı merkezlerde uygulanan ileri endoskopik bir tedavi formülü olan POEM (Peroral Endoskopik Myotomi) sağladığı avantajlar nedeniyle, Akalazya hastalığında en sık tercih edilen yollardan. POEM ile klasik endoskopi sürecinde olduğu üzere, ağız içerisinden girilerek, hastalıktan etkilenen yemek borusundaki sıkıntılı kaslara müdahale ediliyor. Böylece yemek borusunun genişlemesi sağlanıyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş, “Diğer endoskopik yollarla karşılaştırıldığındaPOEM sisteminin hastalara sağladığı en kıymetli avantaj, muvaffakiyet oranının hayli yüksek olmasıdır” diyerek, şöyle devam ediyor: “Yapılan çalışmalar 5 yıllık muvaffakiyet oranlarının yüzde 90’ların üzerinde olduğunu gösteriyor. Bu metodun bir öbür kıymetli yararı da kanama ile delinme üzere komplikasyon risklerinin düşük ve süreç esnasında denetim edilebilir ve düzeltilebilir olmasıdır. Endoskopik bir süreç olduğu için bedende rastgele bir kesi izi kalmıyor, hastalar sonraki gün taburcu oluyor, sıvı ile yumuşak besinlerle yemek yemeye başlıyor ve 2 haftadan sonra rutin beslenme nizamına dönebiliyorlar.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
